Od momentu wejścia w życie przepisów o fundacjach rodzinnych 22 maja 2023 roku, w Polsce zarejestrowano już ponad 800 fundacji rodzinnych, a kolejne kilkaset oczekuje na wpis. Tak duże zainteresowanie przerosło oczekiwania, co potwierdza potrzebę istnienia tych regulacji. Fundacje rodzinne pomagają oddzielić sprawy biznesowe od rodzinnych i wspierają zarządzanie majątkiem firmy, umożliwiając planowanie sukcesji przy zachowaniu ciągłości działania przedsiębiorstwa.
Fundacje rodzinne stały się popularnym narzędziem zarówno w rękach przedsiębiorców, którzy swój biznes rozpoczęli jeszcze w latach 90., jak i tych, którzy działają na rynku od kilku lat. Statystycznie fundatorem najczęściej jest mężczyzna w wieku 40-55 lat, a beneficjentami są dzieci i kolejne pokolenia. To pokazuje, że fundacje rodzinne to nie jedynie alternatywa dla testamentu, ale także narzędzie do zarządzania majątkiem prywatnym i firmowym na różnych etapach życia przedsiębiorcy.
Eksperci zauważają, że obecne przepisy wymagają doprecyzowania, zwłaszcza w kwestii opodatkowania. Zmiany powinny obejmować m.in. powrót kapitału z fundacji zagranicznych oraz wyłączenie fundacji z opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków. Na kanwie ostatnich interpretacji indywidualnych organów skarbowych rysuje się też spór pomiędzy podatnikami a fiskusem w sferze opodatkowania małżonków – fundatorów. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że w kwestii opodatkowania fundacji rodzinnych i ich beneficjentów, istnieją pewne niejasności, które wymagają interpretacji sądów administracyjnych.
Problemem jest również proces wpisu fundacji do właściwego rejestru, który średnio zajmuje od 6 do 8 miesięcy. Obecnie postępowania sądowe są wydłużone z powodu braków kadrowych oraz braku pełnej elektronizacji postępowania. Postuluje się wprowadzenie rozwiązań elektronicznych, podobnych do tych stosowanych w rejestrowaniu spółek prawa handlowego, co mogłoby znacznie przyspieszyć cały proces.
W Kancelarii dostrzegamy wzmożone zainteresowanie fundacjami rodzinnymi, jako produktem, który:
- gwarantuje kontynuację działalności przedsiębiorstwa na wypadek śmierci wspólników;
- niweluje niedoskonałości prawa spadkowego, szczególnie w zakresie wyposażenia nieletnich w majątek niezbędny do edukacji i przejęcia zarządzania firmą po osiągnięciu odpowiedniego wieku i nabyciu doświadczenia;
- gromadzi majątek przedsiębiorców w jednym miejscu;
- zabezpiecza przed ewentualnymi przyszłymi wierzycielami.
Możemy pochwalić się rejestracją jednej z pierwszych fundacji w Polsce i wiedzą o problemach, z jakimi w praktyce borykają się fundatorzy i beneficjenci. Każdy nowy case jest jednak dla nas wyzwaniem – możliwości konfiguracji jakie daje ustawodawca są bowiem bardzo szerokie, a i sygnalizowane przez Klientów potrzeby – różnorakie. Mocno kibicujemy rozwojowi tej regulacji w polskim systemie prawnym i usprawnieniu jej funkcjonowania.
